LATA 1990-1999

LATA 1990-1999

Wraz z nadejściem ustroju gospodarki wolnego rynku, z entuzjazmem przystąpiono do uzdrawiania struktury i zadań spółdzielczości. Wejście w nowy świat rzeczywistości gospodarczej i społecznej nie było łatwe a zmiana sytuacji wymagała zasobu nowych ludzi w spółdzielczości, co kształtowało się przez kolejne lata. Następnym problemem przełomu lat 80-tych i 90-tych były szkodliwe struktury organizacyjne państwa. Dotyczy to podstaw przemian w zakresie gospodarczym, własności środków produkcji, wolnego rynku oraz pełnego otwarcia się na rynki międzynarodowe.

Debiut działalności na wolnym rynku był bardzo trudny, ponieważ stan gospodarki krajowej był prawie w pełnej zapaści. W konsekwencji spółdzielnie rejonowe CSOP masowo bankrutowały, a na ich działalności swoje funkcjonowanie opierała Spółdzielnia Pszczelarska w Lublinie. Podstawy organizacyjne zostały zatem zagrożone a kapitał finansowy stał się niebezpieczny, przede wszystkim z powodu wysokiej inflacji.

Nowe zasady rynkowe radykalnie zmieniły dotychczasowe porządki i struktury działania między podmiotami gospodarczymi. Nie obowiązywały już centralne relacje w zakresie obszaru zakupu miodu. Z coraz większą intensywnością penetrowano tereny konkurencji – Spółdzielni z Krakowa i Poznania, zauważając jednocześnie wzmożoną aktywność konkurencji na terenach dawniej ściśle przynależnych do Spółdzielni z Lublina.

Po likwidacji Centrali Spółdzielni Ogrodniczo-Pszczelarskich nowy organ federacyjny posiada tylko uprawnienia kontrolno-doradcze, a majątek dawnej CSOP został w dużej mierze sprywatyzowany. Zaczyna wyłaniać się obraz pełnej niezależności Spółdzielni w Lublinie, prawie wzorcowej pod względem prawnym i organizacyjnym.

Członkowie Spółdzielni pod wpływem ogólnej atmosfery przemian na Walnym Zgromadzeniu w dniu 14 czerwca 1991 roku postanowili dokonać kilku zasadniczych poprawek w statucie.W miejsce Okręgowa Spółdzielnia Pszczelarska przywrócono dawną nazwę Spółdzielnia Pszczelarska “apis”. Wobec znacznego zmniejszenia liczby członków zdecydowano się na wprowadzenie członkostwa dla osób fizycznych ustanawiając dla nich dokładne kryteria wymagań. Zrezygnowano z noty w statucie o zakupie miodów z regionu północno-wschodniego, zastępując ją zapisem o zakupie miodu z terenu całego kraju.

Ostatni okres działalności Spółdzielni różni się zasadniczo od okresów poprzednich pod względem skupu surowca, w wyniku poważnych skutków wstrząsu strukturami gospodarki krajowej z chwilą przeobrażenia systemowego w 1989 roku. Adaptacja do nowych warunków była bardzo kosztowna, a niejednokrotnie wiązała się z finalnym bankructwem. Spółdzielnie rejonowe zadłużały się nadmiernie, ograniczały swoją działalność, z równoczesnym redukowaniem usługowego zakupu miodu dla Spółdzielni w Lublinie. W latach 1989-1991 zakup ten wyniósł 30% ilości, którą skupowano średnio w poprzedniej dekadzie. W rezultacie średnia zakupów w ostatnich 8 latach wynosiła około czterokrotnie mniej niż w latach 1979-1989. Mimo mniejszej podaży produktów Spółdzielni na rynku, były one coraz częściej pomijane przez konsumentów, gdyż pojawiły się tańsze miody z importu, w dodatku często w atrakcyjniejszych opakowaniach. Poza tym koszty pozyskania surowca były dużo wyższe, ze względu na konieczność skupu z regionów odległych.

Skup wosku podlegał tym samym prawom wolnego rynku. Nastąpiło wyraźne zmniejszenie jego rocznych zakupów w stosunku do lat wcześniejszych. Obrót tym produktem i jego udział wartościowy ma minimalny wpływ na globalne wyniki finansowe Spółdzielni. Nie jest to produkt powszechnego użytku, popyt kształtują tu prawie wyłącznie pszczelarze na potrzeby swoich pasiek. Ostatnio nieco większe zapotrzebowanie na czysty wosk pszczeli zgłaszają twórcy ludowi, produkujący seryjnie różne świece ozdobne, figurki zwierząt i ludzi, koszyczki i podobne drobiazgi.

Skup innych produktów pszczelich nie ma dłuższej tradycji. W tym okresie popyt został wywołany modą na lecznictwo alternatywne a produkty pszczele zyskały wysokie uznanie. Na walory lecznicze pyłku kwiatowego zwrócono uwagę kilkadziesiąt lat temu, ale wyraźne nagłośnienie tematu pojawiło się na skalę światową około połowy lat 80-tych. Wartością podstawową tego produktu jest białko roślinne, wzbogacone enzymami ze śliny pszczół robotnic w czasie zbioru i składowania go w komórkach plastra.

Do łatwiejszych produkcji zaliczamy zbiór kitu pszczelego (propolisu). Polega ona na starannym zeskrobywania kitu z beleczek, ramek, ścian ula lub wylotów. Chodzi o dokładne oddzielenie kitu od wosku pszczelego, które bardzo często na siebie zachodzą. Produkt ten ma szerokie zastosowanie w lecznictwie, natomiast w ulach występuje stosunkowo w małych ilościach. Cena jego jest dużo wyższa od ceny pyłku i ma on stałych odbiorców.

Obserwując bieżącą sytuację Spółdzielni można dojść do wniosku, że w chwili obecnej sprawy organizacyjne znajdują się ponad problemami technologii.Pogłębia się układ z lat poprzednich – dominacja rozlewu miodu do słoików szklanych i równoczesny zanik sprzedaży miodu w beczkach. Szeroki zakres wielkości opakowań stara się sprostać coraz wybredniejszym gustom konsumentów. W ofercie Spółdzielni występują następujące pojemności opakowań: 0,10 kg, 0,225 kg, 0,25 kg, 0,40 kg, 0,55 kg, 1,0 kg, 1,4 kg i 2,7 kg.

historia_apis-6Nowością w zakresie opakowań oraz technologii produkcji było uruchomienie w 1990 roku linii technologicznej firmy Cattabriga, przeznaczonej do formowania i napełniania miodem małych porcji – śniadaniówek (porcjówek). Ten typ opakowań jest bardzo popularny w krajach zachodnich, szczególnie w restauracjach hotelowych, w zestawach posiłków na pokładach samolotów. Zakupiona we Włoszech linia charakteryzowała się wydajnością 10 tysięcy porcji na 1 godzinę o masie 25 g każda. Jednakże dość duże trudności pojawiają się przy sprzedaży nowego produktu, gdyż zapotrzebowanie krajowe pokrywały produkty tego samego typu pochodzące z zagranicy.

Trochę lepiej wygląda sprzedaż miodu naturalnego z domieszką pyłku i propolisu. Ten wzbogacony leczniczymi składnikami miód przeznaczony był dla konsumentów cierpiących na różne dolegliwości i choroby.

Imponująco przedstawia się produkcja miodów pitnych. Mimo trudności konkurowania ze stosunkowo tanimi winami owocowymi na rynku krajowym, ich produkcja pozostaje na stałym poziomie, z lekką tendencją wzrostową. Na tle innych działów obiecująco wygląda eksport tych miodów, który jest jednocześnie dość dużym wyzwaniem dla firmy. Z roku na rok ilość eksportowanych miodów wzrasta. Wraz ze wzrostem produkcji i eksportu miodów pitnych podąża poprawa jakości w poszczególnych rodzajach miodów od półtoraków do pięcioraków, oraz ich 25 odmianach. Nagrody i oznaczenia za konkretne odmiany miodów pitnych przyznane na przestrzeni ostatnich lat są potwierdzeniem powyższej tezy. Stanowią one ciekawy zestaw wyróżnień w długim okresie działalności Spółdzielni, m.in. nagroda za produkty Spółdzielni na Kongresie Pszczelarskim APIMONDIA w Japonii, Nagoya, 16 sierpień 1985r.; nagroda za stoisko Spółdzielni na Kongresie Pszczelarskim APIMONDIA w Japonii, Nagoya, 16 sierpień 1985r.; nagroda za “Półtorak” dla Spółdzielni na Kongresie Pszczelarskim APIMONDIA w Chinach, Pekin, 21-26 września 1989r.

W tym czasie zaprzestano produkcji miodovitów.

Produkcja i sprzedaż węzy kształtowały się równolegle do wahań zakupu wosku. Jest to wynikiem zachowania się tego samego środowiska producentów – pszczelarzy, którzy są dostawcami surowca woskowego i jednocześnie prawie jedynymi odbiorcami węzy na potrzeby swoich pasiek.

Sprzedaż koncentratu alkoholowego z propolisu, wyrobu Spółdzielni od kilkunastu lat, trafia do odbiorcy hurtowego, który traktuje go jako składnik wielu użytecznych produktów powszechnego stosowania. Propolis stanowi niewielki zakres działalności Spółdzielni, ale zawsze zyskowny i w pewnym sensie – bezproblemowy.

Bezpośrednim ogniwem Spółdzielni w sprzedaży własnych wyrobów były przez długie lata sklepy firmowe w większych miastach naszego kraju. W lata 90-te Spółdzielnia weszła z dziesięcioma sklepami firmowymi, które były zlokalizowane w czterech, a w latach 70-tych w pięciu dużych miastach.W stolicy funkcjonowały cztery sklepy, główny we własnym lokalu przy ulicy Pięknej. Zlikwidowanie jednego sklepu w 1986 roku nie zapowiadało wówczas trwałej tendencji do rezygnacji z własnych punktów handlowych. Dopiero rok 1994 – likwidacja kolejnych 6 sklepów dowiodła o rezygnacji Spółdzielni z tej formy działalności handlowej i w rezultacie doprowadziła do niemal całkowitej rezygnacji z niej. W 2000 roku został tylko jeden sklep przy budynku administracyjnym w Lublinie, jako wzorcowa jednostka handlu detalicznego wyrobami własnymi i sprzętem pszczelarskim dla potrzeb odwiedzających go pszczelarzy. Sytuacja związana z zamykaniem punktów firmowych spowodowana była powtarzającymi się stratami w sprzedaży detalicznej w ostatnich latach, co mając na uwadze uzdrawianie struktury organizacyjnej Spółdzielni oraz chęć utrzymania się w nowych realiach rzeczywistości gospodarczej było działaniem uzasadnionym.

Poszukując oszczędności w różnych obszarach swojej działalności Spółdzielnia zmniejszyła finansowanie rozwoju pszczelarstwa, ale nie wycofując się całkowicie z tej formy aktywności. Zredukowano finansowanie służby instruktorskiej dla pasieczników, kładąc nieco większy nacisk na współpracę z taką służbą związków pszczelarskich.

Pomimo skromnych środków finansowych Spółdzielnia kontynuowała bezpośrednią pomoc wyróżniających się dostawcom miodu, bądź w formie nagród pieniężnych bądź rzeczowych, np. sprzętu pasiecznego.

Mimo kurczenia się możliwości finansowych odnotować także należy kontynuowanie pomocy w publikowaniu fachowej literatury w tym okresie.

Z przeglądu działalności gospodarczej Spółdzielni Pszczelarskiej “apis” nasuwa się klarowny wniosek – ostatnia dekada XX-go wieku była dla firmy ciężką próbą, wywołaną wstrząsami reorganizacyjnymi struktury krajowej gospodarki. Przetrwanie jej wobec bankructwa dziesiątek pokrewnych spółdzielni jest już dużym sukcesem. Trudności nie zostały do końca pokonane, gdyż kształtowanie się nowej rzeczywistości to proces ciągły, rozciągnięty w czasie. Jednakże działalność Spółdzielni została w dużym stopniu ustabilizowana i ukierunkowana.



WordPress Video Lightbox