Zalążki spółdzielczości i powstanie Spółdzielni
Okres tworzenia Spółdzielni zbiegł się z najbardziej krytycznym stanem gospodarki krajowej od chwili odzyskania niepodległości w 1918 roku.
Trudna sytuacja społeczno-ekonomiczna znajdująca odzwierciedlenie również w sferze pszczelarstwa jest silnie powiązana z ideą i praktyką spółdzielczości. Geneza jej powstania wiąże się z ubogim środowiskiem tkaczy brytyjskich XIX wieku, którzy w 1842 roku w Rotchdale w Anglii założyli pierwszą spółdzielnię konsumencką. Bieda była zatem tym desperackim bodźcem do ratowania się przez wspólne zorganizowane działanie w formie, której nadano nazwę „spółdzielczość”.
Żywiołowy rozwój spółdzielczości odcisnął piętno na kształcie gospodarki wielu państw Europy.
Po 1920 roku powstawały różne zrzeszenia pszczelarzy nawiązujące do wzorów organizacyjnych z XIX wieku, podejmując inicjatywy gospodarcze w celu ułatwienia zbytu miodu. Starania pszczelarzy o powołanie spółdzielni datuje się na rok 1925, lecz ograniczały się one na początku do mobilizowania opinii dla tego zadania wśród działaczy Wojewódzkiego Związku Kółek Rolniczych oraz Izby Rolniczej w Lublinie. Mobilizacja pszczelarzy dała zadowalający wynik i w dniu 18 maja 1932 roku odbyło się założycielskie zebranie spółdzielni w obecności 15 członków-założycieli, pod nazwą firmową „Związek Pszczelarzy”. Na tym zebraniu uchwalono statut, który w art. 3. określił kierunek działania: „celem Spółdzielni jest podniesienie dobrobytu oraz stanu pasiek swych członków, jak również współdziałanie w ich rozwoju kulturalnym”. Istotną rolę w zadaniach spółdzielczości od samego początku pełnił aspekt kulturowy i edukacyjny: „Spółdzielnia moralnie i materialnie współdziała w pracy kulturalno-oświatowej”.
W 1942 roku Zarząd Spółdzielni zmienił nazwę Związku Pszczelarzy na: „Apis – Spółdzielnia Handlowo-Przetwórcza z o. u.”. To czas intensywnego rozwoju z nastawieniem na produkcję na skalę międzynarodową miodów pitnych, co zaowocowało pierwszymi ważnymi nagrodami na światowych wystawach i kongresach. Pasmo sukcesów przerwał wybuch drugiej wojny światowej i związane z tym braki kadrowe na kierowniczych stanowiskach....
Inwestycje sprawiły, że po początkowym kryzysie wywołanym wybuchem wojny, mieszczący się wówczas przy ul. Staszica 5 zakład przetwórczy stał się największym tego typu ośrodkiem w Europie Środkowo-Wschodniej....
Mimo strat spowodowanych przejściem frontu wojennego przez Lubelszczyznę podczas II wojny światowej w 1944 roku Spółdzielni udało się przywrócić jej świetność. W 1946 roku przyjęła pierwotną nazwę, czyli „Związek Pszczelarzy”, a cztery lata później – została połączona z regionalnymi spółdzielniami owocowo-warzywniczymi. W latach 1950-1957 wskutek decyzji o upaństwowieniu, zawieszono działania spółdzielcze, m.in. w dziedzinie ogrodniczo-pszczelarskiej, co było równoznaczne ze wstrzymaniem działalności „Związku Pszczelarzy”....
W maju 1957 roku Spółdzielnia w Lublinie wznawia działalność pod nazwą Okręgowa Spółdzielnia Pszczelarska w Lublinie i jako jedna z trzech placówek w kraju obejmuje województwa: białostockie, lubelskie, olsztyńskie, warszawskie. Nie posiada jednak pełnej samodzielności – nadzoruje ją Centrala Spółdzielni Ogrodniczych. W 1963 roku rozpoczęto budowę zakładu przetwórczego przy ul. Diamentowej. Najważniejszym produktem eksportowym w tym okresie był miód pszczeli....
W 1967 nowy obiekt o powierzchni około 1400 metrów kwadratowych został otwarty i udostępniony do użytku. W 1973 roku po raz pierwszy w pobliskiej Pszczelej Woli odbyła się pierwsza edycja miodobrania, której współorganizatorem była lubelska Okręgowa Spółdzielnia Pszczelarska. W 1974 roku rozpoczyna się produkcja miodovitów (miodów połączonych z syropem owocowym). Trwa dobra passa eksportu miodów pitnych. ...
W 1975 roku z powodu likwidacji powiatów zakres działania lubelskiej spółdzielni zwiększył się do z 4 do 14 województw (nowe granice obszaru nie pokrywały się z dotychczasowymi). Najlepszą sprzedaż odnotowano w przypadku miodów w słojach. Na przełomie lat 80’ i 90’ rozbudowano produkcję miodów pitnych, zwiększając produkcję w ciągu roku z 400 tysięcy do 700 tysięcy litrów. Jeszcze w 1978 roku wyprodukowano nowy rodzaj miodu – Kurpiowski i napój miodowo-alkoholowy Kordiał. W latach 70-tych i 80-tych Spółdzielnia miała na własność 10 obiektów na terenie Lublina, Warszawy, Białegostoku i Krasnegostawu....
Z powodu likwidacji Centrali Spółdzielni Ogrodniczo-Pszczelarskich oraz przemian ustrojowych Spółdzielnia Pszczelarska w Lublinie musiała zreorganizować swoje struktury. W 1991 roku przywrócona została dawna nazwa: Spółdzielnia Pszczelarska „APIS”. W ramach zmian wprowadzono również członkostwo dla osób fizycznych, a w statucie pojawił się zapis o zakupie miodu z terenu całego kraju (zamiast – jak dotychczas – z północno-wschodniej Polski). W 1990 roku ruszyła produkcja małych porcji miodu, tak zwanych „śniadaniówek”. Systematycznie wzrasta produkcja i eksport miodów pitnych. Podobna tendencja ma miejsce w przypadku jakości, co znajduje odzwierciedlenie w licznych nagrodach i odznaczeniach w kraju i na świecie....
Na przełomie wieków Spółdzielnia Pszczelarska „APIS” rozpoczęła gruntowną modernizację zakładu oraz szereg inwestycji w nowoczesne technologie. W 2001 roku kotłownię węglową zastąpiła gazowa. Z kolei w 2004 roku uruchomiono najnowocześniejszą w Polsce linię do rozlewu miodów pitnych, co jeszcze bardziej podniosło wydajność produkcji. W tym samym roku zakończono trwający ponad 2 lata proces wdrażania sytemu ISO i HACCP i po audycie certyfikującym Spółdzielnia Pszczelarska "APIS" (wtedy też ponownie został zmieniony zapis nazwy) zdobyła certyfikaty w zakresie projektowania, produkcji i sprzedaży miodów pitnych, skupu, standaryzacji i sprzedaży miodów naturalnych z zachowaniem wymagań Hazard Analysis and Critical Control Points (HACCP)....
Lata 2005-2015 były okresem intensywnego rozwoju Spółdzielni Pszczelarskiej APIS w Lublinie i umacniania pozycji lidera na rynku miodów pitnych. Firma w tym okresie wprowadziła na rynek wiele nowych marek produktów m.in. linię „Miody z europejskich pasiek”, trójniak „Grzaniec Polski”, dwójniak „Staropolski”, dwójniak „Klasztorny” i dwójniak „Kazimierski”. Apis zdobył tytuł „Ambasadora Województwa Lubelskiego” oraz znak „Marka Lubelskie”....
Dalszy rozwój Spółdzielni Pszczelarskiej APIS w Lublinie. Chociaż na rynku pojawiły się małe rodzinne miodosytnie to Apis nadal posiada niezaprzeczalną pozycję lidera na rynku miodów pitnych. Zwiększa się eksport produktów. Nowymi krajami, które doceniły polski miód pitny są: Portugalia, Francja, Szwajcaria, Czechy, Rumunia, Hiszpania i Włochy. Firma w tym okresie wprowadziła na rynek wiele nowych marek produktów m.in. miód pitny Biosfera, miód pitny Weselny, miód naturalny z propolisem, linię miodów pitnych trójniaków kraftowych: "Wściekła Pszczoła” z chili, „Pomiętolony” z miętą i sokiem jabłkowym, „Anyż się uda” z anyżem i jałowcem, kolekcję pięciu naturalnych miodów polskich cytryna&imbir, 20 ziół, malina, truskawka, prawoślaz&czarny bez, zestaw miodów pitnych Mistrzowskie Rozdanie „półtorak Malinowy As, dwójniak Porzeczkowy Król, trójniak Śliwkowa Dama” – która zdobyła złoty medal Mead Madness Cup, jubileuszowy półtorak „1932” rozlany w 2022r. z okazji 90-lecia Spółdzielni Pszczelarskiej Apis....
