Zalążki spółdzielczości i powstanie Spółdzielni
Okres tworzenia Spółdzielni zbiegł się z najbardziej krytycznym stanem gospodarki krajowej od chwili odzyskania niepodległości w 1918 roku.
Trudna sytuacja społeczno-ekonomiczna znajdująca odzwierciedlenie również w sferze pszczelarstwa jest silnie powiązana z ideą i praktyką spółdzielczości. Geneza jej powstania wiąże się z ubogim środowiskiem tkaczy brytyjskich XIX wieku, którzy w 1842 roku w Rotchdale w Anglii założyli pierwszą spółdzielnię konsumencką. Bieda była zatem tym desperackim bodźcem do ratowania się przez wspólne zorganizowane działanie w formie, której nadano nazwę „spółdzielczość”.
Żywiołowy rozwój spółdzielczości odcisnął piętno na kształcie gospodarki wielu państw Europy.
Po 1920 roku powstawały różne zrzeszenia pszczelarzy nawiązujące do wzorów organizacyjnych z XIX wieku, podejmując inicjatywy gospodarcze w celu ułatwienia zbytu miodu. Starania pszczelarzy o powołanie spółdzielni datuje się na rok 1925, lecz ograniczały się one na początku do mobilizowania opinii dla tego zadania wśród działaczy Wojewódzkiego Związku Kółek Rolniczych oraz Izby Rolniczej w Lublinie. Mobilizacja pszczelarzy dała zadowalający wynik i w dniu 18 maja 1932 roku odbyło się założycielskie zebranie spółdzielni w obecności 15 członków-założycieli, pod nazwą firmową „Związek Pszczelarzy”. Na tym zebraniu uchwalono statut, który w art. 3. określił kierunek działania: „celem Spółdzielni jest podniesienie dobrobytu oraz stanu pasiek swych członków, jak również współdziałanie w ich rozwoju kulturalnym”. Istotną rolę w zadaniach spółdzielczości od samego początku pełnił aspekt kulturowy i edukacyjny: „Spółdzielnia moralnie i materialnie współdziała w pracy kulturalno-oświatowej”.
W 1942 roku Zarząd Spółdzielni zmienił nazwę Związku Pszczelarzy na: „Apis – Spółdzielnia Handlowo-Przetwórcza z o. u.”. To czas intensywnego rozwoju z nastawieniem na produkcję na skalę międzynarodową miodów pitnych, co zaowocowało pierwszymi ważnymi nagrodami na światowych wystawach i kongresach. Pasmo sukcesów przerwał wybuch drugiej wojny światowej i związane z tym braki kadrowe na kierowniczych stanowiskach....
Inwestycje sprawiły, że po początkowym kryzysie wywołanym wybuchem wojny, mieszczący się wówczas przy ul. Staszica 5 zakład przetwórczy stał się największym tego typu ośrodkiem w Europie Środkowo-Wschodniej....
Mimo strat spowodowanych przejściem frontu wojennego przez Lubelszczyznę podczas II wojny światowej w 1944 roku Spółdzielni udało się przywrócić jej świetność. W 1946 roku przyjęła pierwotną nazwę, czyli „Związek Pszczelarzy”, a cztery lata później – została połączona z regionalnymi spółdzielniami owocowo-warzywniczymi. W latach 1950-1957 wskutek decyzji o upaństwowieniu, zawieszono działania spółdzielcze, m.in. w dziedzinie ogrodniczo-pszczelarskiej, co było równoznaczne ze wstrzymaniem działalności „Związku Pszczelarzy”....
W maju 1957 roku Spółdzielnia w Lublinie wznawia działalność pod nazwą Okręgowa Spółdzielnia Pszczelarska w Lublinie i jako jedna z trzech placówek w kraju obejmuje województwa: białostockie, lubelskie, olsztyńskie, warszawskie. Nie posiada jednak pełnej samodzielności – nadzoruje ją Centrala Spółdzielni Ogrodniczych. W 1963 roku rozpoczęto budowę zakładu przetwórczego przy ul. Diamentowej. Najważniejszym produktem eksportowym w tym okresie był miód pszczeli....
W 1967 nowy obiekt o powierzchni około 1400 metrów kwadratowych został otwarty i udostępniony do użytku. W 1973 roku po raz pierwszy w pobliskiej Pszczelej Woli odbyła się pierwsza edycja miodobrania, której współorganizatorem była lubelska Okręgowa Spółdzielnia Pszczelarska. W 1974 roku rozpoczyna się produkcja miodovitów (miodów połączonych z syropem owocowym). Trwa dobra passa eksportu miodów pitnych. ...
W 1975 roku z powodu likwidacji powiatów zakres działania lubelskiej spółdzielni zwiększył się do z 4 do 14 województw (nowe granice obszaru nie pokrywały się z dotychczasowymi). Najlepszą sprzedaż odnotowano w przypadku miodów w słojach. Na przełomie lat 80’ i 90’ rozbudowano produkcję miodów pitnych, zwiększając produkcję w ciągu roku z 400 tysięcy do 700 tysięcy litrów. Jeszcze w 1978 roku wyprodukowano nowy rodzaj miodu – Kurpiowski i napój miodowo-alkoholowy Kordiał. W latach 70-tych i 80-tych Spółdzielnia miała na własność 10 obiektów na terenie Lublina, Warszawy, Białegostoku i Krasnegostawu....
Z powodu likwidacji Centrali Spółdzielni Ogrodniczo-Pszczelarskich oraz przemian ustrojowych Spółdzielnia Pszczelarska w Lublinie musiała zreorganizować swoje struktury. W 1991 roku przywrócona została dawna nazwa: Spółdzielnia Pszczelarska „APIS”. W ramach zmian wprowadzono również członkostwo dla osób fizycznych, a w statucie pojawił się zapis o zakupie miodu z terenu całego kraju (zamiast – jak dotychczas – z północno-wschodniej Polski). W 1990 roku ruszyła produkcja małych porcji miodu, tak zwanych „śniadaniówek”. Systematycznie wzrasta produkcja i eksport miodów pitnych. Podobna tendencja ma miejsce w przypadku jakości, co znajduje odzwierciedlenie w licznych nagrodach i odznaczeniach w kraju i na świecie....
Na przełomie wieków Spółdzielnia Pszczelarska „APIS” rozpoczęła gruntowną modernizację zakładu oraz szereg inwestycji w nowoczesne technologie. W 2001 roku kotłownię węglową zastąpiła gazowa. Z kolei w 2004 roku uruchomiono najnowocześniejszą w Polsce linię do rozlewu miodów pitnych, co jeszcze bardziej podniosło wydajność produkcji. W tym samym roku zakończono trwający ponad 2 lata proces wdrażania sytemu ISO i HACCP i po audycie certyfikującym Spółdzielnia Pszczelarska "APIS" (wtedy też ponownie został zmieniony zapis nazwy) zdobyła certyfikaty w zakresie projektowania, produkcji i sprzedaży miodów pitnych, skupu, standaryzacji i sprzedaży miodów naturalnych z zachowaniem wymagań Hazard Analysis and Critical Control Points (HACCP)....
Lata 2005-2015 były okresem intensywnego rozwoju Spółdzielni Pszczelarskiej APIS w Lublinie i umacniania pozycji lidera na rynku miodów pitnych. Firma w tym okresie wprowadziła na rynek wiele nowych marek produktów m.in. linię „Miody z europejskich pasiek”, trójniak „Grzaniec Polski”, dwójniak „Staropolski”, dwójniak „Klasztorny” i dwójniak „Kazimierski”. ...
